Vrijwilligerswerk

Veel goededoelenorganisaties drijven op vrijwilligers. Sommigen hebben wel 30.000 vrijwilligers rondlopen, tegenover honderd mensen op de payroll. Dat is positief, maar in de praktijk blijkt vaak dat er onevenredig veel inspanning gaat naar het binnenhalen en -houden van vrijwilligers, terwijl je die inspanning eigenlijk zou willen steken in het nuttig inzetten van vrijwilligers.

Hoewel het vak maatschappijleer op de middelbare school thema's behandelt zoals solidariteit, maatschappelijke betrokkenheid of burgerschap, vormt filantropie geen vast onderdeel van het curriculum. Er zijn natuurlijk leerlingen die werkstukken maken over goede doelen. En goede doelen zoals Make-A-Wish, KWF en Save the Children hebben specifieke informatie die leerlingen kunnen gebruiken voor spreekbeurten. Ook zijn er tal van scholen die zich inzetten voor een goed doel. Claire van Teunenbroek schreef er een artikel over.

In 2022 gaven bedrijven in Nederland naar schatting 1,8 miljard euro aan goededoelenorganisaties. Hiervan bestaat één miljard uit sponsoring en 720 miljoen uit giften. Dit is goed voor 33 procent van de totale giften in 2022. Deze schatting is beduidend lager dan die van 2020 en eerdere jaren. Onderzoeker Stephanie Koolen-Maas gaat in op de achterliggende redenen van deze dalende trend.

Het totaalbedrag aan giften in Nederland is ten opzichte van twee jaar geleden gedaald. Dat blijkt uit de nieuwe resultaten van het filantropie-onderzoek Geven in Nederland van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), die zij woensdag presenteerden tijdens de Dag van de Filantropie 2024. Waar Nederland in het coronajaar 2020 nog 5,7 miljard aan goede doelen gaf, is dat voor het jaar 2022 in totaal 5,3 miljard euro. Als percentage van het BBP (bruto binnenlands product) gaven we nog niet eerder zo weinig (0,62 procent). De cijfers voor vrijwilligerswerk bleven zo goed als gelijk ten opzichte van twee jaar eerder: 45 procent van de Nederlanders zet zich vrijwillig in.

Er valt dit jaar iets te kiezen bij de Tweede Kamerverkiezingen, die op 22 november 2023 gehouden worden. Met de val van het kabinet Rutte IV en het daaropvolgende vertrek van de premier uit de politiek zien andere partijen grote kansen. Veel partijen verschijnen ten tonele met nieuwe lijsttrekkers en het politiek landschap is opgeschud door de entree van een paar nieuwe toetreders. Het zorgt ervoor dat het aantal kiezers wat nog tussen partijen ‘zweeft’ heel groot is. Maar wat wil de politiek met de filantropische sector? Wat schrijven ze in hun programma’s over bijvoorbeeld maatschappelijke organisaties, doneren, impact en vrijwilligerswerk? Een inventarisatie van de programma’s van de tien grootst gepeilde partijen.

Waarom ga je als Nederlandse manager fondsenwerving en communicatie vrijwillig de organisatie van de Fundraising Convention van het Chartered Institute of Fundraising (CIOF) in Londen (3 en 4 juli) helpen? Ik kan je vertellen dat dit veel brengt, naast dat ik in het team vrienden heb waarmee ik het graag over fondsenwerving heb. En ik was niet de enige van wat verder weg: er waren zelfs twee vrijwilligers uit Italië. De gemene deler van de vrijwilligers? Je leven lang blijven leren.

Hoe is het geefgedrag en de maatschappelijke betrokkenheid veranderd in 2020-2021? Welke uitdagingen en mogelijkheden bracht de coronapandemie voor filantropische organisaties? Wat betekent de veranderende context voor geefgedrag in de nabije toekomst? Het Centrum voor Filantropische Studies bracht onlangs de resultaten van haar onderzoek ‘Geven in Nederland 2022’ uit en onderzocht het geefgedrag tijdens de coronacrisis (2020-2021). Daaruit blijkt dat de coronapandemie invloed heeft gehad op het geefgedrag van Nederlanders. 

Non-profits weten vandaag de dag hoe belangrijk het is om hun publiek te blijven inspireren en betrekken om relaties op te bouwen en ze te enthousiasmeren. Doel is om zo veel mogelijk mensen hun passie voor het doel te doen ontwaken en ze te behouden voor het werk dat je doet. Non-profits slagen daar goed in, blijkt uit de Nonprofit Experience Index van Salesforce.org. Voor negen op de tien respondenten aan het onderzoek heeft de interactie met het goede doel een goede, of zelfs beter dan verwachte ervaring opgeleverd.

Iedereen wil gezien en gewaardeerd worden. Vanuit die beleving benaderen wij de wereld en willen wij niets liever dan dat de wereld daar ook een beetje rekening mee houdt. We weten ook dat er bijna acht miljard mensen op de wereld zijn en ieder z’n persoonlijke voorkeuren, behoeften en wensen heeft. Hier goed aan kunnen voldoen, is best een uitdaging waar veel organisaties mee worstelen. Mensen die zich kunnen verplaatsen in de behoeften van anderen en daarop inspelen, zijn volgens Stephen R. Covey empathische luisteraars, schrijft hij in zijn bestseller ‘The 7 habits of highly effective people’. Mensen, maar ook bedrijven die zoeken naar mogelijkheden om de ander echt te begrijpen en de wereld bekijken zoals de ander deze bekijkt, voldoen aan dit begrip.

Na 2,5 jaar werken voor het Vakblad fondsenwerving heb ik gesprekken gevoerd met allerlei spelers in de sector en heb ik een behoorlijk beeld van de motivaties en werkwijzen van goede doelen kunnen vormen. De laatste maanden probeer ik die nieuwe inzichten steeds meer te gebruiken om te reflecteren op mijn eigen positie en mijn impact in het verleden. Dat blijkt soms best confronterend te zijn. Met de kennis van nu kan ik bijvoorbeeld, terugkijkend op een vrijwilligersreis die ik in 2012 maakte, enig gevoel van schaamte over hoe het toen ging niet meer onderdrukken.